ΧΟΛΟΛΙΘΙΑΣΗ

Χολολιθίαση είναι ο σχηματισμός λίθων μέσα στην χοληδόχο κύστη. Εάν ο λίθος ή οι λίθοι εντοπίζονται έξω από την κύστη, μέσα στους χοληφόρους πόρους, τότε μιλάμε για χοληδοχολιθίαση. Οι λίθοι σχηματίζονται όταν τα συστατικά της χολής τα οποία σε φυσιολογικές συνθήκες βρίσκονται σε ρευστή μορφή, υπό την επίδραση διαφόρων παραγόντων καθίστανται αδιάλυτα και καθιζάνουν.
Η χολολιθίαση είναι συχνή πάθηση. Στις αναπτυγμένες χώρες το 10-15% του πληθυσμού παρουσιάζει χολολιθίαση. Σε κάποιες εθνότητες η συχνότητα είναι ακόμα μεγαλύτερη. Οι Ινδιάνοι της Νοτ.Αμερικής παρουσιάζουν χολολιθίαση σε ποσοστό 45%. Στην Ελλάδα η συχνότητα είναι κάτω από 10%. Εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες και σε ηλικίες άνω των 40.
ΕΙΔΗ ΧΟΛΟΛΙΘΩΝ
Διακρίνουμε 3 είδη χολόλιθων ανάλογα με τη σύστασή τους : α) τους χοληστερινικούς β) τους χολερυθρινικούς και γ) τους μικτούς. Άνω του 80% των χολόλιθων είναι μικτοί και περιέχουν χοληστερόλη, ασβέστιο, χολοχρωστικές, χολικά άλατα κλπ. Οι χολερυθρινικοί περιέχουν μεγάλο ποσοστό χολερυθρίνης, έχουν μαύρο χρώμα και σχηματίζονται σε αιμολυτικές αναιμίες. Οι αμιγώς χοληστερινικοί είναι σπάνιοι και είναι οι μόνοι στους οποίους δοκιμάσθηκε φαρμακευτική θεραπεία για την διάλυσή τους, χωρίς ωστόσο η αντιμετώπιση αυτή να καθιερωθεί.
ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ
• Η φυλή (αναφέραμε τους Ινδιάνους της Νοτ. Αμερικής)
• Η κληρονομικότητα (συγγενείς με χολολιθίαση)
• Το φύλο (συχνότερη σε γυναίκες)
• Η ηλικία
• Η παχυσαρκία
• Η ταχεία απώλεια βάρους (π.χ. μετά από χειρουργείο παχυσαρκίας ή μετά από αυστηρή νηστεία)
• Κάποια φάρμακα (αντισυλληπτικά, φιμπράτες)
• Χρόνιες αιμολυτικές αναιμίες
• Κίρρωση του ήπατος.
ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
Πολύ συχνά η χολολιθίαση είναι ασυμπτωματική και μπορεί να μείνει έτσι για χρόνια. Συχνό φαινόμενο επίσης είναι το να υπάρχουν άτυπα δυσπεπτικά ενοχλήματα (βάρος, αίσθημα πληρότητας ερυγές) ήπιας έντασης. Η τυπική συμπτωματολογία που κινητοποιεί τον πάσχοντα είναι ο κωλικός των χοληφόρων δηλαδή ο έντονος πόνος στο δεξιό υποχόνδριο, με αντανάκλαση προς την ράχη, που επέρχεται συνήθως μετά από γεύμα και ανακουφίζεται με εμετό. Κάθε χρόνο το 1-2% των εχόντων χολολίθους θα παρουσιάσουν επεισόδιο κωλικού χοληφόρων.
Οι πιό πιθανές επιπλοκές των χολόλιθων είναι η χολοκυστίτιδα (φλεγμονή της χοληδόχου με πυρετό και πόνο), η χολαγγειίτιδα (η επέκταση της φλεγμονής προς το χοληφόρο δένδρο), η χοληδοχολιθίαση (η είσοδος των λίθων στον χοληδόχο πόρο) και η οξεία παγκρεατίτιδα (φλεγμονή του παγκρέατος ). Η συχνότητα εμφάνισης αυτών των σοβαρών επιπλοκών δεν είναι μεγάλη (0,1 -0,3% κάθε χρόνο).
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
Η διαγνωστική εξέταση για την χολολιθίαση είναι το υπερηχογράφημα. Συμπληρωματικά μπορεί να χρειασθούν εξετάσεις αίματος για το συκώτι και το πάγκρεας. Σε ειδικές περιπτώσεις ίσως χρειασθεί MRCP (μαγνητική χολαγγειο-παγκρεατογραφία) ή ERCP (το ενδοσκοπικό ανάλογο) για να αποκλεισθεί η παρουσία λίθων στον χοληδόχο πόρο και τα χολαγγεία.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η θεραπεία εκλογής είναι η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή. Γίνεται ευρέως τα τελευταία 30 χρόνια, έχει ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο και πολύ σύντομη νοσηλεία.
Η παλαιά ανοικτή χολοκυστεκτομή και άλλες επεμβατικές τεχνικές επιφυλάσονται για ειδικές περιπτώσεις.
Άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις (φαρμακευτική διάλυση λίθων, λιθοτριψία), έχουν αποτύχει και εγκαταλειφθεί.