ΑΛΚΟΟΛ ΚΑΙ ΗΠΑΡ

Η κατανάλωση αλκοόλ είναι υψηλή στις περισσότερες δυτικές χώρες. Στον ενήλικο πληθυσμό των ΗΠΑ, ποσοστό 4-5% κάνει κατάχρηση αλκοόλ με αναλογία 2 : 1 μεταξύ ανδρών/γυναικών.
Οι παθήσεις που προκαλει η κατάχρηση αλκοόλ είναι (με αύξουσα σοβαρότητα) :
α) Το λιπώδες ήπαρ (η πιό συχνή διαταραχή με συχνότητα 90%)
β) Η αλκοολική ηπατίτιδα (στο 10-35%)
γ) Η κίρρωση (στο 10-20%)
δ) Το ηπατοκυτταρικό καρκίνωμα (αναπτύσσεται στο 10-15% των ασθενών με κίρρωση)
Παράγοντες που επηρεάζουν την εμφάνιση και την εξέλιξη των παθήσεων αυτών είναι :
α) Ο χρόνος και ποσότητα του αλκοόλ που καταναλώνεται. Ο κίνδυνος μεγαλώνει σημαντικά σε όσους καταναλώνουν πάνω από 80 γρ. οινοπνεύματος /ημέρα -σε καθημερινή βάση- για πάνω από 10 χρόνια. Να σημειώσουμε ότι μισό κιλό κρασί έχει 60 γρ., ενώ 2 μεγάλες μπύρες (των 500ml) έχουν 50 γρ. αλκοόλ. Το λιπώδες ήπαρ μπορεί να αναπτυχθεί και με την μισή δοσολογία (δηλ. 40 γρ/ημ ).
β) Το φύλο. Οι παραπάνω τιμές αφορούν άντρες. Οι γυναίκες κινδυνεύουν αν υπερβούν το ήμισυ των τιμών αυτών (20γρ για λιπώδη διήθηση και 40 γρ. για κίρρωση).
γ) Γενετικοί παράγοντες. Διάφορα μεταβολικά ένζυμα στο ήπαρ ή το στομάχι καθορίζουν την αντοχή ή την ευπάθεια στην επίδραση του αλκοόλ. Έτσι κάποιοι πίνουν πολύ, χωρίς να επηρεάζεται το συκώτι τους, ενώ άλλοι αναπτύσσουν νόσο ακόμα και με μέτρια κατανάλωση.
δ) Η παχυσαρκία
ε) Η συνύπαρξη και άλλων ηπατικών νοσημάτων (π.χ. χρόνιας ηπατίτιδας C).

ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ
α) Το λιπώδες ήπαρ είναι συνήθως ασυμπτωματικό. Στο 1/3 των πασχόντων το συκώτι είναι μεγάλο και ομαλό, αλλά όχι ευαίσθητο.
β) Η αλκοολική ηπατίτιδα έχει άλλοτε ήπια και άλλοτε βαρειά μορφή. Στην ήπια μορφή υπάρχει ίκτερος, πυρετός, κακουχία, κόπωση, ευαισθησία στην περιοχή του ήπατος το οποίο είναι διογκωμένο. Στην βαρειά μορφή αναπτύσσεται ασκίτης (υγρό μέσα στην κοιλιά), ηπατική εγκεφαλοπάθεια (σύγχυτική κατάσταση , κώμα) και πολλές άλλες σοβαρές επιπλοκές από διάφορα όργανα που μπορει να οδηγήσουν στον θάνατο.
γ) Η κίρρωση διακρίνεται σε αντιρροπούμενη και μη αντιρροπούμενη. Εδώ οι βλάβες στο συκώτι είναι μόνιμες και μη αναστρέψιμες αλλά στην μία περίπτωση ο οργανισμός καταφέρνει και επιτελεί τις λειτουργίες του με ότι ηπατικές εφεδρείες έχει, ενώ στην άλλη περίπτωση αρχίζουν και εμφανίζονται οι βαρειές επιπλοκές της ηπατικής ανεπάρκειας (αιμορραγία από κιρσούς οισοφάγου, ασκίτης, ηπατική εγκεφαλοπάθεια και κώμα, νεφρική ανεπάρκεια κλπ) που χωρίς μεταμόσχευση ήπατος, σύντομα οδηγούν στο μοιραίο.
Πρόγνωση
Προϋπόθεση για την καλή πρόγνωση είναι η έγκαιρη και πλήρης αποχή από το αλκοόλ.
Το λιπώδες ήπαρ μπορεί να αποκατασταθεί πολύ γρήγορα (ακόμα και μέσα σε 1,5 μήνα) με την πλήρη αποχή από το οινόπνευμα.
Η αλκοολική ηπατίτιδα είναι επίσης αναστρέψιμη πάθηση, εφόσον δεν έχει αναπτυχθεί ίνωση στο συκώτι.
Η ίνωση και η κίρρωση είναι γενικά, μη αναστρέψιμες βλάβες. Ωστόσο κι εδώ, η αποχή από το αλκοόλ επιβραδύνει την επιδείνωση της κατάστασης.
Όταν η κίρρωση γίνει μη αντιρροπούμενη και αρχίσουν να εμφανίζονται οι επιπλοκές της (ασκίτης , αιμορραγία κιρσών οισοφάγου κλπ), τότε η 5ετής επιβίωση είναι περίπου 50% και μόνη θεραπευτική προοπτική αποτελεί η μεταμόσχευση ήπατος. Ωστόσο τα μεταμοσχευτικά κέντρα απαιτούν 6 μήνες αποχή από το αλκοόλ πριν την επέμβαση, επειδή πολλοί πάσχοντες ξαναρχίζουν το ποτό μετά τη μεταμόσχευση.