ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΚΥΗΣΗ
(ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΚΑΤΑ FDA)

Το FDA (η Αμερικανική κρατική υπηρεσία ελέγχου φαρμάκων και τροφών) έχει από το 1979 θεσπίσει πέντε κατηγορίες φαρμάκων, ανάλογα με την πιθανότητα που έχουν να προκαλέσουν βλάβες στο έμβρυο αν χορηγηθούν στην διάρκεια της κύησης. Η ταξινόμηση αυτή δεν λαμβάνει υπόψη τις επιπτώσεις των φαρμάκων στον θηλασμό.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Α
Υπάρχουν επαρκείς και καλά τεκμηριωμένες μελέτες σε γυναίκες που αποδεικνύουν την ασφάλεια του φαρμάκου κατά το πρώτο ή τα επόμενα 3μηνα της κύησης.
Παραδείγματα : Μαγνήσιο , φυλλικό οξύ , θυρεοειδικές ορμόνες κ.α.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Β
Υπάρχουν πολλές μελέτες σε πειραματόζωα που δεν δείχνουν κάποιο κίνδυνο για το έμβρυο, αλλά δεν υπάρχουν αρκετές μελέτες σε γυναίκες. Στην κλινική πράξη , τα φάρμακα της κατηγορίας αυτής θεωρούνται ασφαλή και χορηγούνται όταν υπάρχει ανάγκη.
Παραδείγματα : Μετφορμίνη (σκεύασμα για τον διαβήτη), ρανιτιδίνη (Zantac), Amoxil, υδροχλωροθειαζίδη (διουρητικό) κ.α.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ C
Μελέτες σε πειραματόζωα έχουν δείξει ότι το φάρμακο προκαλεί αλλοιώσεις στο έμβρυο. Σε ανθρώπους δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία. Τα πιθανά οφέλη από τη λήψη του φαρμάκου ίσως επιβάλλουν τη χρήση του, παρά τους δυνητικούς κινδύνους.
Παραδείγματα : πρεδνιζόνη, αμλοδιπίνη (αντιυπερτασικό), τραζοδόνη (αντικαταθλιπτικό), γκαμπαπεντίνη (αντιεπιληπτικό) κ.α.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ D
Υπάρχουν επιβεβαιωμένες βλάβες σε ανθρώπινα έμβρυα. Τα φάρμακα αυτά χορηγούνται μόνο όταν το προσδοκώμενο όφελος είναι σημαντικότερο από τους πιθανούς κινδύνους.
Παραδείγματα : αλπραζολάμη (αγχολυτικό), λισινοπρίλη (αντιυπερτασικό), λοραζεπάμη (Tavor), κλοναζεπάμη (αντιεπιληπτικό), λοσαρτάνη (αντιυπερτασικό).

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Χ
Δεν πρέπει να χορηγούνται. Υπάρχουν επιβεβαιωμένες βλάβες σε έμβρυα, τόσο σε πειραματόζωα όσο και σε ανθρώπους.
Παραδείγματα : υπολιπιδαιμικά φάρμακα (ατορβαστατίνη , συμβαστατίνη), μεθοτρεξάτη, ουαρφαρίνη (αντιπηκτικό), φιναστερίδη (για υπερτροφία προστάτη αλλά και τριχόπτωση) κ.α.

ΚΑΤΗΓΟΡΙΑ Ν
Το FDA δεν έχει ταξινομήσει το φάρμακο.
Παραδέιγματα : ασπιρίνη , διαζεπάμη (Stedon) ,υδροξυζίνη (Atarax), παρακεταμόλη (Depon,Panadol κλπ) κ.α.

Η ταξινόμηση αυτή όπου η κατηγορία θα έπρεπε να αναγράφεται πάνω στο κουτί του σκευάσματος, ίσχυσε μέχρι το 2015 (στις ευρωπαϊκές χώρες δεν νομίζω ότι υιοθετήθηκε ποτέ). Από εκεί και μετά το FDA συνιστά οι πληροφορίες του σκευάσματος να είναι περιγραφικές και να περιέχονται στο εσωτερικό φυλλάδιο του φαρμάκου.
Μολονότι λοιπόν η ταξινόμηση έχει ιστορική σημασία πλέον, αυτό δεν αναιρεί την ορθότητά της. Οπωσδήποτε η εγκυμονούσα γυναίκα θα πρέπει να αποφεύγει όλα τα μη αναγκαία φάρμακα από την 4η ως την 12η εβδομάδα της κύησης, η οποία είναι η φάση της οργανογένεσης του εμβρύου και η πλέον ευαίσθητη περίοδος της ανάπτυξής του.