ΕΛΚΩΔΗΣ ΚΟΛΙΤΙΔΑ

Η ελκώδης κολίτιδα αποτελεί μιά αυτοάνοσης ατιολογίας φλεγμονώδη πάθηση που προσβάλλει μόνο το παχύ έντερο (σε αντίθεση με τη νόσο του Crohn που μπορεί να προσβάλλει όλο το πεπτικό από το στόμα ως τον πρωκτό) και καθιστά τον βλεννογόνο του παχέος εντέρου εύθρυπτο και αιμορραγικό.
Χαρακτηριστικό της πάθησης είναι ότι η προσβολή είναι συνεχόμενη, ξεκινά από το ορθό και ανάλογα με την βαρύτητα της προσβολής επεκτείνεται προς τα κεντρικότερα τμήματα του παχέος. Όσο μεγαλύτερη είναι η έκταση του πάσχοντος βλεννογόνου, τόσο σοβαρότερη είναι και η πορεία της νόσου.
Συμπτώματα : Αίμα στις κενώσεις, συχνές κενώσεις, αποβολή βλέννας, τεινεσμός (επείγουσα και επώδυνη ανάγκη για αφόδευση), κωλικοειδείς πόνοι στην κάτω κοιλιά .
Όπως προαναφέραμε η ένταση των συμπτωμάτων εξαρτάται από την έκταση της προσβολής. Όταν π.χ. πάσχουν μόνο 10 εκατοστά του ορθού, ο ασθενής μπορεί να βλέπει απλώς λίγο αίμα και βλέννες , περιστασιακά. Όταν πάσχει μεγάλο τμήμα του παχέος , η έξαρση της νόσου προκαλεί διάρροια και κοιλιακό πόνο , πυρετό , λευκοκυττάρωση , διάταση του εντέρου. Συχνά μιά τέτοια εικόνα χρειάζεται νοσηλεία για την αντιμετώπισή της .
Εξωεντερικές εκδηλώσεις : Η ελκώδης κολίτιδα (ΕΚ) μπορεί να παρουσιάσει διάφορες εξωεντερικές παθήσεις όπως χοριοειδίτιδα (οφθαλμική προσβολή) γαγγραινώδες πυόδερμα και οζώδες ερύθημα (δερματικές εκδηλώσεις), αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα και σπονδυλαρθροπάθειες .
Αιτολογία : Το ακριβές αίτιο της νόσου δεν είναι γνωστό . Παράγοντες που σχετίζονται με τη νόσο είναι η γενετική προδιάθεση, διαταραχή της ανοσορρύθμισης, η χρήση μη στεροειδών ατνιφλεγμονωδών,το ψυχικό stress , το κάπνισμα κ.α.
Η τρέχουσα θεωρία είναι ότι γενετικά προδιατεθειμένα άτομα εμφανίζουν διαταραχές των ανοσορρυθμιστικών τους μηχανισμών και/ή υπεραντιδραστικότητα έναντι των συμβιωτικών μικροβίων του εντέρου . Αυτή η απορρύθμιση των ανοσολογικών αντιδράσεων στον εντερικό βλεννογόνο προκαλεί την χρονίζουσα φλεγμονή του .
Επιδημιολογικά στοιχεία :
Στις ΗΠΑ περίπου 1.000.000 άτομα πάσχουν από ΕΚ. Για την χώρα μας δεν υπάρχουν πανελλαδικά δεδομένα. Μελέτες στην περιοχή των Ιωαννίνων και στην Κρητη δείχνουν ότι η συχνότητα της ΕΚ είναι μικρότερη απ' ότι στην Δυτική Ευρώπη και στις ΗΠΑ.
Η νόσος είναι συχνότερη σε λευκούς και ελαφρώς συχνότερη σε γυναίκες απ' ότι σε άντρες . Η ΕΚ είναι 3 φορές συχνότερη από την νόσο του Crohn .
H ηλικία εμφάνισης απολουθεί μία δικόρυφη κατανομή με ένα μέγιστο στις ηλικίες 15-25 και ένα δεύτερο μικρότερο στις ηλικίες 55-65 .
Διάγνωση :
Η διάγνωση τίθεται με την κολονοσκόπηση και την ιστολογική επιβεβαίωση. Στις περισσότερες περιπτώσεις η ενδοσκοπική εικόνα είναι παθογνωμονική .
Αντιμετώπιση :
Η θεραπεία διαφέρει ανάλογα με την έκταση της προσβολής και την βαρύτητα των συμπτωμάτων. Στόχος είναι να υποχωρήσει η φλεγμονή και η νόσος να μεταπέσει σε ύφεση και να ελέγχεται με μιά χρόνια αγωγή συντήρησης.
Η βασική θεραπευτική ουσία λέγεται μεσαλαζίνη.
Σε προσβολές μόνο του ορθού ή και του σιγμοειδούς η μεσαλαζίνη χορηγείται σε τοπική μορφή (υποκλυσμούς ή υπόθετα) .
Σε πλέον εκτεταμένες προσβολές η μεσαλαζίνη χορηγείται από το στόμα μαζί με άλλα φάρμακα όπως κορτικοειδή (βουδεσονίδη), ανοσοκατασταλτικά (αζαθειοπρίνη), βιολογικούς παράγοντες .
Μετά τον έλεγχο της έξαρσης , συνήθως διακόπτονται τα υπόλοιπα φάρμακα και ο ασθενής λαμβάνει μόνο μεσαλαζίνη από το στόμα, σε μόνιμη βάση . Οι βιολογικοί παράγοντες έχουν δικά τους πρωτόκολλα μακροχρόνιας χορήγησης .
Χειρουργική επέμβαση (κολεκτομή) γίνεται σπάνια, σε περιπτώσεις σοβαρών επιπλοκών της νόσου όπως τοξικό μεγάκολο , μη ανταπόκριση σε φαρμακευτική αγωγή, βαρειά αιμορραγία, ανάπτυξη αδενοκαρκινώματος.
Πρόγνωση :
Η μεγάλη πλειονότητα των περιστατικών ανταποκρίνεται καλά στην κλασσική φαρμακευτική αγωγή και διατρέχει μεγάλες περιόδους ύφεσης , έχοντας πολύ καλή πρόγνωση.
Οι σοβαρές επιπλοκές (με θνητότητα) είναι το τοξικό μεγάκολο και η ανάπτυξη αδενοκαρκινώματος. Όπως προείπαμε ο κίνδυνος εμφάνισης των επιπλοκών αυτών αυξάνει πολύ σε εκτεταμένη νόσο (πανκολίτιδα) και νόσο που διατρέχει επί πολλά χρόνια (άνω των 15-20). Οι περιπτώσεις αυτές απαιτούν στενή παρακολούθηση για έγκαιρη χειρουργική αντιμετώπιση