ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΕΥΕΡΕΘΙΣΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ

Ορισμός : Το ευερέθιστο έντερο (ή σύνδρομο ευερεθίστου εντέρου (ΣΕΕ) ή σπαστική κολίτιδα στην καθημερινή γλώσσα), είναι μια συνηθισμένη λειτουργική διαταραχή του πεπτικού που προκαλεί κοιλιακό πόνο, τυμπανισμό (φούσκωμα ), διάρροια, δυσκοιλιότητα ή φάσεις εναλλαγής των δύο καταστάσεων, πολλά αέρια ή και αποβολή βλέννας με τα κόπρανα, χωρίς να υπάρχει κάποια συγκεκριμένη βλάβη στο λεπτό ή το παχύ έντερο. Είναι ενοχλητική αλλά καλοήθης κατάσταση, που δεν απειλει την υγεία. Συνήθως υπάρχουν περιόδοι έξαρσης και ύφεσης των συμπτωμάτων.
Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν παρουσιάζουν όλα τα παραπάνω συμπτώματα αλλά κάποια (1-3) από αυτά.
Συχνότητα : Οι παλαιότερες στατιστικές ανέφεραν ότι το 30-50 % του γενικού πληθυσμού θα παρουσίαζε συμπτώματα ΣΕΕ σε κάποια φάση της ζωής του. Οι γυναίκες ενοχλούνται με τουλάχιστον διπλάσια συχνότητα από τους άντρες. Η ηλικία εμφάνισης των πρώτων συμπτωμάτων είναι νέα (κάτω των 45). Από την προσωπική μας εμπειρία, μία έξαρση του ΣΕΕ και οι ενοχλήσεις από γαστροοισοφαγική παλινδρομηση αποτελούν τις 2 συχνότερες αιτίες επίσκεψης σε ένα γαστρεντερολογικό ιατρείο.
Αίτια : Δεν γνωρίζουμε τα ακριβή αίτια εμφάνισης του ΣΕΕ. Είναι πιθανό τα συμπτώματα να πυροδοτούνται από πολλούς διαφορετικούς παράγοντες. Τετοιοι είναι :
α) Τροφική δυσανεξία : Πράσινες σαλάτες, όσπρια, λαδερά, πολύ λιπαρές τροφές, φρέσκο γάλα ενοχοποιούνται συχνά για εμφάνιση των συμπτωμάτων. Ωστόσο συχνά η ίδια τροφή που την μία φορά ενοχλεί , μπορεί να μην ενοχλήσει την επόμενη .
β) Ψυχολογική επιβάρυνση (stress ή σοβαροτερες ψυχιατρικές κατατάσεις). Η εμφάνιση του ΣΕΕ σε άτομα με ψυχολογικής φυσεως προβλήματα είναι συχνή. Πολλές φορές ωστόσο, ενώ τα φάρμακα βελτιώνουν το ψυχικό πρόβλημα, δεν ανακουφίζουν αντίστοιχα τα εντερικά ενοχλήματα.
γ) Διαταραχές της κινητικότητας του πεπτικού / Υπερευαισθησία του εντερικού τοιχώματος στην διάταση - σύσπαση κλπ .
δ) Λοιμώδης γαστρεντεριτιδα. Αρκετές φορές μετά από μία μικροβιακή γαστρεντεριτιδα, επιμένουν συμπτώματα ευερεθίστου εντέρου για κάποιες εβδομάδες. Σχεδόν πάντα το έντερο επανέρχεται και η κατασταση δεν χρονίζει .
ε) Υπερανάπτυξη μικροβίων στο λεπτό έντερο. Δεν έχει γίνει γενικώς αποδεκτή ως θεωρία. Η εμπειρία πάντως δείχνει ότι η χρήση αντιβιοτικών, βελτιώνει (παροδικά έστω) τα συμπτώματα του ΣΕΕ.
στ) Ορμονικοί παράγοντες. Η παρατήρηση ότι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση έχουν λιγότερες ενοχλήσεις από γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας δείχνει ότι οι αναπαραγωγικές ορμόνες παίζουν ρόλο στο ΣΕΕ. Ενοχοποιούνται επίσης μεταβολές σε νευροδιαβιβαστές και ορμόνες του γαστρεντερικού, χωρίς να υπαρχουν (ακόμα) ασφαλή και συγκεκριμένα συμπεράσματα .
ζ) Κληρονομικότητα. Είναι παρατηρημένο ότι το ΣΕΕ εμφανίζεται σε μέλη της ίδιας οικογένειας, αλλά το κατά πόσο αυτό οφείλεται σε κληρονομικούς παράγοντες είναι αβέβαιο.
Διάγνωση : Το ευερέθιστο έντερο είναι -όπως λέμε στην ιατρική- μία διάγνωση εξ αποκλεισμού. Δεν υπάρχει δηλαδή κάποια εξέταση που τα αποτελέσματά της να θέσουν την διάγνωση. Συνήθως ο γιατρός στηρίζεται στο λεπτομερές ιστορικό, την κλινική εξέταση, κάποιες βασικές εξετάσεις αίματος και κοπράνων και ένα υπερηχογράφημα κοιλίας σε πρώτη φάση. Εαν προκύπτουν υπόνοιες για κάτι σοβαρότερο ή η ηλικία του πάσχοντος είναι άνω των 50, συνιστάται να γίνεται κολονοσκόπηση.
Θεραπεία : Τα πιό συνηθισμένα φάρμακα κυρίως για τον μετεωρισμό και τον πόνο , είναι τα σπασμολυτικά (Duspatalin, Ibutin, Doralin, Buscopan κ.λ.π). Όταν προεξάρχει η διάρροια χρησιμοποιούμε (για σύντομο διάστημα) αντιδιαρροϊκά (Imodium κ.α.).
Ανάλογα με την μορφή των συμπτωμάτων, την προσωπικότητα του ασθενή κλπ. μπορεί να χρησιμοποιηθούν και άλλες κατηγορίες σκευασμάτων όπως αντιβιοτικά, ελάσσονα αντικαταθλιπτικά σε μικρές δόσεις ή συμπληρώματα με προβιοτικά και πεπτικά ένζυμα.
Την φαρμακευτική αγωγή συνοδεύει και η τήρηση κάποιας δίαιτας η οποία διαφοροποιείται ανάλογα με τη μορφή των συμπτωμάτων.
Όταν κύριο σύμπτωμα είναι η δυσκοιλιότητα , προσπαθούμε να αυξήσουμε τον όγκο των κοπράνων με δίαιτα πλούσια σε φυτικό υπόλειμμα , τρώγοντας πολλά φρούτα , λαχανικά και σιτηρά ολικής άλεσης. Εαν η διατροφή αυτή επιδεινώσει τον μετεωρισμό (φούσκωμα) , αποφεύγουμε τα σιτηρά ολικής άλεσης και περιοριζόμαστε στις ευδιάλυτες ίνες φρούτων και λαχανικών. Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε και κάποιο φαρμακευτικό σκεύασμα ευδιάλυτων φυτικών ινών .
Όταν προεξάρχουν η διάρροια και τα αέρια, τότε τηρούμε δίαιτα χαμηλού υπολείμματος. Αποφεύγονται σιτηρά ολικής άλεσης, ξηροί καρποί, μπρόκολο, λάχανο, μελιτζάνα, σπανάκι, αρακάς, όσπρια κ.α. Αποφεύγονται επίσης οι λιπαρές τροφές (παχειά κρέατα , τυριά , αλλαντικά , σοκολάτα). Επιτρέπονται μήλα , μπανάνα , καρότο , βρώμη , βραστές σαλάτες , αποφλοιωμένα όσπρια .
Κατά περίπτωση έχει αναφερθεί πρόκληση των συμπτωμάτων από καφέ , σουσάμι , αγγούρι , σκόρδο και άλλες τροφές.
Το γάλα και τα γαλακτομικά προκαλούν παρόμοια συμπτώματα όταν υπάρχει δυσανεξία στην λακτόζη. Σε αυτή την περίπτωση πίνουμε γάλα χωρίς λακτόζη ή ροφήματα όπως γάλα αμυγδάλου και άλλα παρόμοια. Γιαούρτι επιτρέπεται επίσης χωρίς λακτόζη. Τα τυριά ενοχλούν λιγότερο (λιγότερο από όλα, τα κίτρινα τυριά ) .
Ζυμαρικά , ρύζι , πατάτες , κρεατικά και ψάρι είναι οι τροφές που επιτρέπονται σε κάθε μορφή ευερεθίστου εντέρου .